Od wieków wiadomym jest, że wiedza to cenny zasób, który odpowiednio przedstawiony może wywołać określone przez nadawcę efekty. Wiedza, a co za tym idzie informacja jest tak samo cenna jak i niebezpieczna. We współczesnym świecie pozyskujemy je z wielu źródeł, jakimi są na przykład telewizja, radio czy Internet. Odbiorcy są zasypywani mnóstwem wiadomości, które niestety, oprócz wiarygodnych komunikatów zawierają także te nieprawdziwe. Takie działania mają na celu szerzenie dezinformacji czyli z premedytacją wprowadzają w błąd czy formują konkretne poglądy polityczne, w wyniku czego człowiek może zostać zmanipulowany do podjęcia błędnej decyzji. Jednocześnie jest to również świadome wzbudzanie strachu i dążenie do wytworzenia podziałów między społeczeństwem.
Dezinformacja stanowi rodzaj broni w nieustannej wojnie informacyjnej, a powszechny dostęp do Internetu umożliwia prostą metodę publikowania zmanipulowanych informacji. Takie wiadomości mogą wywierać wpływ na zachowania ludzi i kształtowanie ich poglądów.
Problem dezinformacji zwiększa się, gdy celami przekazywania konkretnych informacji stają się instytucje państwowe czy tradycyjne media, przez co łatwo powstaje chaos informacyjny. Dezinformacja może dotknąć każdego i doprowadzać do podejmowania decyzji, które oparte są na mylnych danych, co w konsekwencji prowadzi do uformowania błędnych wniosków i niewłaściwych przekonań.
Fałszywe informacje mogą być rozpowszechniane przez:
- media i dziennikarzy,
- zwykłych użytkowników, którzy nie weryfikują treści jakie rozpowszechniają i udostępniają,
- boty (inaczej zautomatyzowane lub półzautomatyzowane konta), które prowadzą powtarzające się interakcje z treściami publikowanymi przez inne konta,
- trolle – konta, które zamieszczają treści kontrowersyjne lub silnie zabarwione, aby zwrócić czyjąś uwagę, sprowokować, ośmieszyć czy obrazić innych,
- liderów opinii, czyli osoby, które mają ugruntowaną i opiniotwórczą pozycję, przez co wpływają na poglądy użytkowników rozpowszechniając konkretne tezy.
Co zrobić by nie dać się zmanipulować?
Aby walczyć z dezinformacją w Internecie musisz zwracać uwagę na kilka ważnych czynników:
- weryfikuj źródło informacji – np. poprzez sprawdzenie autora;
- nie wchodź w linki z chwytliwymi nagłówkami – jest to tzw. „clickbait”;
- sprawdzaj poprawność językową – strony szerzące nieprawdziwe wiadomości często korzystają z tłumaczy internetowych;
- sprawdzaj portale fake-checkingowe – gdy nie masz pewności co do prawdziwości informacji, wejdź na stronę, która weryfikuje takie artykuły;
- korzystaj z wiarygodnych źródeł – nie traktuj zbyt poważnie wypowiedzi zamieszczanych w mediach społecznościowych.
W Internecie powstały specjalne grupy zwalczające cyberprzestępczość i szerzenie nieprawdziwych informacji. Jedną z nich jest CERT.pl, który dba o naszą polską sieć.
Zgłoszenia incydentów w Internecie można zgłaszać na poniższej stronie: incydent.cert.pl